ΣΥΧΝΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ
(ναυτίες, δυσκοιλιότητα, καούρα, οσφυαλγία, κιρσοί, αιμορροΐδες, διαταραχές του ύπνου, οιδήματα, κολπικές εκκρίσεις, ουρολοιμώξεις)
Πάνω από τις μισές έγκυες παρουσιάζουν συμπτώματα ναυτίας και εμέτων. Οι ναυτίες παρατηρούνται στο πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης και συνήθως υποχωρούν μετά τις 12 εβδομάδες. Τα συμπτώματα είναι πιο έντονα ανάμεσα στις 6 το πρωί και νωρίς το απόγευμα, αλλά υπάρχουν και γυναίκες που αναφέρουν επίμονα συμπτώματα σε όλη τη διάρκεια της ημέρας. Οι ναυτίες και οι έμετοι δεν συνδέονται με προβλήματα της ίδιας της εγκυμοσύνης, εκτός από σπάνιες περιπτώσεις, όπου προκαλούν μεγάλη αφυδάτωση της εγκύου που απαιτεί νοσηλεία και ενδοφλέβια ενυδάτωση και θεραπεία. Για την ακρίβεια, υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ότι τα συμπτώματα ναυτίας και εμέτων στα αρχικά στάδια της εγκυμοσύνης σχετίζονται με μικρότερη πιθανότητα αποβολής.
Για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων αυτών, συνιστώνται μικρά συχνά γεύματα και αποφυγή τροφών που επιδεινώνουν τα συμπτώματα, όπως πικάντικα γεύματα και σάλτσες. Προτιμώνται γενικά εύπεπτες τροφές, ενώ αρκετές μελέτες συστήνουν κατανάλωση τροφών με βιταμίνη Β6 (πυριδοξίνη) όπως μπανάνες, πατάτες και σταφίδες. Κάποιες γυναίκες ανακουφίζονται με την πιπερόριζα (ginger), ενώ άλλες βελτιώνονται με τα ειδικά βραχιολάκια για τη ναυτία που μπορούν να προμηθευτούν από το φαρμακείο. Η λήψη φαρμάκων -με τη σύμφωνη γνώμη του μαιευτήρα- μπορεί επίσης να βοηθήσει.
Η δυσκοιλιότητα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης παρατηρείται συνήθως σε γυναίκες που ήταν δυσκοίλιες και πριν μείνουν έγκυες, αλλά μπορεί να είναι και νέο σύμπτωμα λόγω των ορμονών της εγκυμοσύνης που προκαλούν μειωμένη κινητικότητα στο έντερο. Τα συμπληρώματα σιδήρου μπορούν επίσης να προκαλέσουν δυσκοιλιότητα. Η χρήση τροφής πλούσιας σε φυτικές ίνες (φρούτα, λαχανικά, δημητριακά, ψωμί ολικής άλεσης) είναι από τα πρώτα και σημαντικά μέτρα κατά της δυσκοιλιότητας. Καλό είναι η έγκυος να πίνει τουλάχιστον 6-8 ποτήρια νερό την ημέρα και να ασκείται τακτικά (ακόμη και το απλό περπάτημα βοηθά). Κατόπιν ιατρικής συμβουλής, η λήψη φαρμακευτικών σκευασμάτων καταπολεμά αποτελεσματικά το πρόβλημα της δυσκοιλιότητας.
Η καούρα εμφανίζεται όταν τροφή από το στομάχι ανεβαίνει προς τον οισοφάγο (γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση). Ανάμεσα στο στομάχι και τον οισοφάγο υπάρχει μια ‘βαλβίδα’ (γαστρο-οισοφαγικός σφιγκτήρας) που εμποδίζει φυσιολογικά την αναγωγή οξέων από το στομάχι. Οι καούρες είναι συχνές μετά το δεύτερο τρίμηνο της εγκυμοσύνης, επειδή χαλαρώνει ο γαστρο-οισοφαγικός σφιγκτήρας λόγω της επίδρασης των ορμονών της εγκυμοσύνης. Επίσης αυξάνεται η πίεση που ασκεί η εγκυμονούσα μήτρα στο στομάχι, το οποίο αδειάζει με πιο αργούς ρυθμούς στην εγκυμοσύνη. Θα πρέπει να αποφεύγεται η κατανάλωση καφέ, σοκολάτας, τσαγιού και χυμών, διότι οι ουσίες αυτές χαλαρώνουν περαιτέρω τον γαστρο-οισοφαγικό σφιγκτήρα και ευνοούν την παλινδρόμηση γαστρικού οξέος. Αποφύγετε επίσης καυτερά και λιπαρά γεύματα, ενώ το ζεστό γάλα και το γιαούρτι θεωρούνται ευεργετικά. Επιπλέον, το κεφάλι σας στο κρεβάτι θα πρέπει να είναι λιγάκι υψωμένο, ώστε να εμποδίζεται με αυτό τον τρόπο η παλινδρόμηση. Συστήνεται επίσης να μην ξαπλώνετε μέχρι και μισή ώρα μετά τα γεύματα για να δίνεται χρόνος να ολοκληρωθεί η πέψη. Κατόπιν ιατρικής συμβουλής, η λήψη από το στόμα κατάλληλων φαρμακευτικών παρασκευασμάτων (όπως αντιόξινα φάρμακα) μπορεί να βοηθήσει περαιτέρω.
Η οσφυαλγία, δηλαδή ο πόνος στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης, παρατηρείται κυρίως στο τελευταίο τρίμηνο της εγκυμοσύνης, λόγω της προσαρμογής της σπονδυλικής στήλης στο βάρος της εγκυμονούσας μήτρας, αλλά και λόγω της αυξημένης τάσης των μυών της σπονδυλικής στήλης.
Ζητήστε από το γιατρό σας συγκεκριμένες συμβουλές για τη σωστή στάση και μετακίνηση του σώματος στην εγκυμοσύνη. Υπάρχουν επίσης και σχετικές ασκήσεις που μπορεί να βοηθήσουν πολύ. Σε εμμένουσες περιπτώσεις, η λήψη παρακεταμόλης (μέχρι 4 γραμμάρια ημερησίως) ανακουφίζει από τα συμπτώματα. Αν όμως υπάρχει έντονη οσφυαλγία, επιβάλλεται η ιατρική γνωμάτευση για λήψη συμπληρωματικής φαρμακευτικής αγωγής, ακόμη και φυσικοθεραπείας.
Οι αιμορροΐδες είναι φλεβικοί κιρσοί- φλέβες, δηλαδή, που έχουν διασταλεί- και βρίσκονται στην περιοχή του πρωκτού. Οι αιμορροΐδες (όπως και οι κιρσοί στα πόδια ή στα χείλη του αιδοίου) επιδεινώνονται στο τελευταίο τρίμηνο της κύησης, λόγω της φλεβικής ανεπάρκειας που προκαλείται στα κάτω άκρα. Τα συμπτώματα υποχωρούν ή εξαφανίζονται τελείως μερικές εβδομάδες μετά τον τοκετό. Συνιστάται η αποφυγή της καθιστικής στάσης, αλλά και της ορθοστασίας για μεγάλο χρονικό διάστημα. Όταν ξαπλώνετε, τοποθετήστε ψηλότερα τα πόδια σας για να ανακουφιστείτε. Καλό είναι να πίνετε πολλά υγρά και να τρώτε πολλά φρούτα και λαχανικά για να μειώνετε τη δυσκοιλιότητα. Τοποθετήστε μαγειρική σόδα (baking soda) στις αιμορροΐδες για να μειωθεί ο κνησμός και κάντε ζεστά λουτρά με baking soda στο νερό. Για την ανακούφιση από τον πόνο μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήσετε τοπικό αναισθητικό. Μετά από σύσταση του γιατρού σας, μπορείτε να δοκιμάσετε και κάποιο ειδικό παρασκεύασμα.
Ο ύπνος είναι πολύ σημαντικός κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Πολλά από τα παραπάνω αναφερθέντα προβλήματα της εγκυμοσύνης (π.χ. οσφυαλγία, καούρες) μπορούν να επηρεάσουν τη διάρκεια και την ποιότητα του ύπνου της εγκύου, γι’ αυτό και θα πρέπει να αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά. Τα υπνωτικά φάρμακα καλό είναι να αποφεύγονται στην εγκυμοσύνη. Τα σκευάσματα με βάση φυτικά εκχυλίσματα θα μπορούσαν να φανούν χρήσιμα. Σε περιπτώσεις έντονου άγχους και αϋπνιών, θα πρέπει να ζητείται η γνώμη ειδικού ιατρού.
Τα οιδήματα (πρηξίματα) είναι συνηθισμένα στην εγκυμοσύνη. Πάνω από τις μισές εγκύους αναφέρουν οιδήματα στα πόδια και στους αστραγάλους κατά την κύηση και αυτό είναι φυσιολογικό φαινόμενο. Είναι σημαντικό να αποφύγετε την ορθοστασία και να βάζετε τα πόδια σας ψηλά, όταν μπορείτε. Προσπαθήστε να κοιμάστε σε πλάγια θέση, ακόμα καλύτερα βάζοντας ψηλότερα τα πόδια πάνω σε μαξιλάρια. Αποφύγετε τις υψηλές θερμοκρασίες και εφαρμόστε κρύα επιθέματα στις περιοχές που πρήζονται. Η άσκηση (ιδιαίτερα το περπάτημα και η κολύμβηση) θα βοηθήσει τα συμπτώματά σας. Επίσης ελαττώστε την μεγάλη κατανάλωση αλατιού στα φαγητά.
Κατά την διάρκεια της κύησης οι κολπικές εκκρίσεις αυξάνουν. Συνήθως οι εκκρίσεις γίνονται λεπτόρρευστες, λευκωπές και με ελαφρά οσμή. Αυτό είναι φυσιολογικό και δεν θα πρέπει να συγχέεται με κολπίτιδα, όπου οι εκκρίσεις είναι συνηθως έντονες, κίτρινου χρώματος, δύσοσμες και συνοδεύονται από κνησμό. Σε περίπτωση αμφιβολίας, μια καλλιέργεια κολπικών εκκρίσεων από τον θεράποντα ιατρό είναι ο πιο σίγουρος τρόπος διάγνωσης.
Οι ουρολοιμώξεις είναι συχνό πρόβλημα της εγκυμοσύνης και οφείλονται σε ανατομικές αλλαγές του ουροποιητικού συστήματος, αυξημένα επίπεδα προγεστερόνης κατά την κύηση, καθώς και αυξημένα επίπεδα σακχάρου στα ούρα. Τα τυπικά συμπτώματα είναι συχνουρία, συνεχές αίσθημα διάθεσης για ούρηση, δυσουρία, δύσοσμα και μη διαυγή ούρα, πόνος στο κατώτερο τμήμα της κοιλιάς, οσφυαλγία, ναυτία, έμετος, ακόμα και πυρετός. Μια ανάλυση ούρων είναι αρκετή για να γίνει διάγνωση και να ξεκινήσει αποτελεσματική θεραπεία. Για την πρόληψη –αλλά και τη θεραπεία- των ουρολοιμώξεων συνιστάται η κατανάλωση 6 – 8 ποτηριών νερού και χυμών κάθε ημέρα (προτιμάται ο χυμός cranberry ή φίγγι). Καλό είναι επίσης να ουρείτε πριν και μετά από κάθε σεξουαλική επαφή και να τηρείτε σωστούς κανόνες υγιεινής (να σκουπίζεστε στην τουαλέτα με φορά από εμπρός προς τα πίσω). Αποφύγετε τα ισχυρά σαπούνια και τις αντισηπτικές κρέμες στην ευαίσθητη περιοχή, καθώς και τα συνθετικά εσώρουχα.