Το υπερηχογράφημα ανάπτυξης – Dopplers (ή υπερηχογράφημα Γ’ επιπέδου όπως ονομάζεται από κάποιους) είναι μια εξέταση που συστήνεται να γίνεται σε όλες τις εγκύους (όπως η εξέταση της αυχενικής διαφάνειας και το υπερηχογράφημα Β’ επιπέδου).
Κατά τη διάρκεια αυτής της εξέτασης ελέγχουμε:
- την ανάπτυξη του εμβρύου
- τον πλακούντα και το αμνιακό υγρό
- τα Doppler των αγγείων
- την ανατομία του εμβρύου
Το υπερηχογράφημα ανάπτυξης ξεκινάει να διενεργείται από την 28η εβδομάδα της κύησης (ιδανικά στις 32 εβδομάδες).
Αρχικά, με υπερηχογραφικές βιομετρικές μετρήσεις, γίνεται ο έλεγχος της ανάπτυξης του εμβρύου με βάση το μέγεθός του. Συγκεκριμένα, αξιολογείται το μέγεθος του κρανίου, του κορμού και των άκρων. Στη συνέχεια, οι τιμές αυτές συγκρίνονται με τις αναμενόμενες μετρήσεις που έχουν άλλα έμβρυα στην ίδια ηλικία κύησης. Με τη βοήθεια των μετρήσεων αυτών υπολογίζεται το βάρος του εμβρύου σύμφωνα με ειδικές μαθηματικές εξισώσεις. Το 90% των εμβρύων μεγαλώνει μέσα σε φυσιολογικά πλαίσια, ενώ και στις περισσότερες περιπτώσεις που το έμβρυο είναι μεγαλύτερο ή μικρότερο από αυτό που θα περιμέναμε, η εγκυμοσύνη εξελίσσεται καλά και το μωρό γεννιέται χωρίς πρόβλημα. Ωστόσο, είναι εξαιρετικά σημαντικό να εντοπίζουμε έγκαιρα τα πολύ μικρά ή πολύ μεγάλα μωρά ώστε να τα παρακολουθούμε στενά και να προλαβαίνουμε τυχόν επιπλοκές που μπορεί να εμφανιστούν σε αυτά.
Απαραίτητο στοιχείο της εξέτασης είναι η μέτρηση του αμνιακού υγρού (που αποτελεί έμμεσο δείκτη της ομαλής ανάπτυξης του εμβρύου), καθώς και ο έλεγχος της θέσης και της μορφολογίας του πλακούντα. Το αμνιακό υγρό περιβάλλει το έμβρυο και του επιτρέπει να κινείται και να αναπτύσσεται, αλλά και διευκολύνει την ωρίμανση των πνευμόνων και του γαστρεντερικού συστήματος. Το αμνιακό υγρό παράγεται από τους νεφρούς και τον πλακούντα και η ποσότητά του μας δίνει στοιχεία σχετικά με την κατάσταση αυτών των οργάνων. Ο πλακούντας είναι το όργανο μέσω του οποίου φτάνουν στο έμβρυο από τη μητέρα αίμα, οξυγόνο και θρεπτικές ουσίες. Στο τρίτο τρίμηνο ελέγχουμε τη σύσταση του πλακούντα αλλά και τη θέση του, καθώς ένας πλακούντας που βρίσκεται χαμηλά στη μήτρα μπορεί να εμποδίσει την έξοδο του παιδιού κατά τον τοκετό (σε αυτήν την περίπτωση συστήνεται τοκετός με καισαρική τομή).
Με το έγχρωμο υπερηχογράφημα Doppler έχουμε τη δυνατότητα να αξιολογούμε την αιματική ροή σε διάφορα αγγεία, είτε της μητέρας είτε του εμβρύου. Το υπερηχογράφημα Doppler έχει αποδειχτεί ευαίσθητη μέθοδος αξιολόγησης της μεταβολικής κατάστασης του εμβρύου κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Με τα Dopplers εξετάζεται η ροή του αίματος στην ομφαλική αρτηρία (μέσα από την οποία τρέφεται το έμβρυο), στη μέση εγκεφαλική αρτηρία (που είναι δείκτης της οξυγόνωσης του εγκεφάλου του εμβρύου) και στις μητριαίες αρτηρίες (που είναι δείκτης καλής λειτουργίας του πλακούντα). Αν οι μετρήσεις Dopplers είναι φυσιολογικές, αυτό είναι καθησυχαστικό για την ομαλή πορεία της κύησης. Αν αυτές οι μετρήσεις δεν είναι φυσιολογικές, μπορεί να χρειαστεί πιο στενή παρακολούθηση της κύησης ενώ σε μερικές περιπτώσεις ακόμα και επίσπευση τοκετού.
Κατά τη διάρκεια της εξέτασης μπορεί να γίνει έλεγχος της ανατομίας του εμβρύου. Πρέπει να τονιστεί ότι η καλύτερη περίοδος για τον έλεγχο της ανατομίας είναι το 2ο τρίμηνο (υπερηχογράφημα Β’ επιπέδου), καθώς η σχέση ανάμεσα στο μέγεθος του εμβρύου και την ποσότητα του αμνιακού υγρού είναι τότε τέτοια ώστε να επιτυγχάνεται η καλύτερη ορατότητα. Αν και στο 3ο τρίμηνο δεν είναι δυνατός ο πλήρης έλεγχος της ανατομίας, μπορεί να γίνει ένας γενικός έλεγχος (ανάλογα και με τη θέση του εμβρύου).
Τέλος, εφόσον το έμβρυο έχει την κατάλληλη θέση, γίνεται επίσης απεικόνισή του με τη μέθοδο της τρισδιάστατης (3D) υπερηχογραφίας.